تأثیر قیمت ارز و ورق فولاد  در گرانی لوازم خانگی

بازار لوازم خانگی بی‌توجه به کاهش تقاضا، راه خود را می‌رود و در همین مدت کوتاه شاهد افزایش قیمت برخی کالاها نیز بوده‌ایم. در هفته‌های اخیر گزارش‌های زیادی درباره افزایش قیمت انواع لوازم خانگی منتشر شده و مسئولان صنفی نیز این گزارش‌ها را تأیید کرده‌اند. با حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی، درباره وضع بازار گفت‌وگو کرده‌ایم.

دلایل گرانی لوازم خانگی باوجود رکود کنونی چیست؟
اجناس خارجی موجود در بازار در هفته‌های اخیر به شکل افسارگسیخته‌ای گران شده و بخش عمده‌ای از این افزایش قیمت‌ها به اجناس قاچاق مربوط است و دلیل این امر، افزایش نرخ ارز اعلام می‌شود. البته درصدی از افزایش قیمت به هرحال قابل پذیرش است، زیرا از یک سو با 15تا 20درصد افزایش هزینه نیروی انسانی و افزایش قیمت مواداولیه و قطعات داخلی مواجه بوده‌ایم که قطعا در قیمت نهایی کالا تأثیرگذار است و از سوی دیگر همزمان با افزایش نرخ ارز، در 3‌ماه اخیر تخصیص آن به صنایع لوازم خانگی به کندی صورت گرفته و این عوامل در مجموع رشد قیمت‌ها را باعث شده است.

درصورت قطع تخصیص ارز نیمایی، آیا امکان تامین بازار لوازم خانگی وجود دارد؟
قطعات لوازم خانگی هنوز در اولویت دوم قرار دارند و کماکان ارز نیمایی به آنها تعلق می‌گیرد، اما قرار بود بین بانک مرکزی و وزارت صنایع با توجه به اولویت‌بندی‌ها برای تخصیص ارز، مذاکره و بازنگری شود. درخواست ما این است که این بازنگری زودتر انجام شود تا از بلاتکلیفی خارج شویم. اگر ارز نیمایی برای قطعات لوازم خانگی قطع شود در بعضی از اقلام امکان تامین بازار وجود ندارد. برخی قطعات مورد نیاز برای ساخت لوازم خانگی هم‌اکنون به‌دلیل نبود صرفه اقتصادی در داخل کشور تولید نمی‌شود و باید حتما با واردات تامین شود. به‌طور مثال فناوری تولید موتور یخچال در داخل وجود دارد و به‌راحتی امکان تولید آن را داریم، اما به لحاظ اینکه میزان مصرف، پایین و 1.5میلیون قطعه در سال است، تولید آن ارزش اقتصادی ندارد. برای اینکه تولید داخلی چنین قطعه‌ای صرفه اقتصادی داشته باشد باید حداقل 5میلیون قطعه در سال تولید شود و این نیاز فعلا در کشور وجود ندارد.

دسترسی به مواداولیه تا چه حد در گرانی‌ها نقش داشته است؟
دسترسی به ورق فولاد برای تولیدکنندگان لوازم خانگی به معضلی تبدیل شده است، یکی از عوامل رشد قیمت‌ها نحوه تخصیص ورق فولاد به تولیدکنندگان واقعی است. سامانه بهین‌یاب وزارت صنعت کسانی را به‌عنوان تولیدکننده می‌شناسد که تولیدکننده واقعی نیستند، بلکه یک‌سری شرکت‌های کاغذی هستند. این شرکت‌ها از طریق سیستم تأییدی در بهین‌یاب، فولاد را در بورس می‌خرند و در بازار آزاد به 2برابر قیمت به تولیدکننده اصلی می‌فروشند. سیستم مچینگ هم با وجود مصوبه ستاد تنظیم بازار، توجهی به تولیدکنندگان لوازم خانگی ندارد و بیشتر ورق فولاد را به‌ خودروسازان می‌دهد.

پیشنهاد شما برای اصلاح این روند چیست؟
امروز در دنیا به‌واسطه رکود اقتصادی و توقف دادوستد ناشی از کرونا، شرایط به قدری برای واردات مواداولیه خصوصا ورق فولاد فراهم است که اگر با دلار قیمت روز واردات انجام دهیم و حقوق گمرکی را هم بپردازیم باز برای ما به‌صرفه‌تر خواهد بود. هم‌اکنون از یک طرف از طریق سیستم مچینگ فولاد تحویل لوازم خانگی‌ها داده نمی‌شود و ما ناچاریم آن را به 2برابر قیمت از دلال بخریم و از طرف دیگر شرایط واردات برای ما مهیا نیست که بتوانیم از این کاهش قیمت جهانی به نفع مردم خودمان استفاده کنیم. اصلاح فرایند عرضه فولاد می‌تواند در کاهش قیمت‌ها تا حد زیادی مؤثر باشد، ولی متأسفانه کسی به فکر اصلاح این سیستم نیست؛ در حالی ‌که تحریم‌ها تا به حال هیچ مشکلی برای صنعت لوازم خانگی نتوانسته ایجاد کند، چون تولید و واردات در این زمینه در دست بخش خصوصی است و این بخش به‌خوبی می‌داند در این خصوص چگونه باید عمل کند.

آیا ممنوعیت واردات نقشی در افزایش قاچاق دارد؟
اینها 2مقوله جدا هستند و این بدترین تفسیر است که ممنوعیت واردات را دلیلی برای افزایش قاچاق بدانیم. جلوی قاچاق در هر صورت باید گرفته شود؛ اگر در مرز یا گمرک نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم در سطح فروشگاه‌ها انجام دهیم. به‌نظر می‌رسد تلاش‌هایی که در این زمینه در حال انجام است یا کافی نیست و یا بیش از آن زیرساختی است که تولیدکننده داخلی به این زودی بتواند از آن سود ببرد. در زمینه تصمیم‌گیری درخصوص واردات هم نیاز کشور به کالا باید برآورد شود و برای تهیه آنچه در داخل قابل تامین نیست برای واردات رسمی مجوز داده شود، نه اینکه فضا به سمتی برود که زمینه برای رشد قاچاق فراهم شود. هم‌اکنون 30 تا 40درصد حجم بازار از کالای قاچاق تشکیل می‌شود که بیشتر در زمینه تلویزیون و لباسشویی مشهود است. این حجم تنها با کولبری و ته‌لنجی وارد نمی‌شود، بلکه به‌طور گسترده از گمرک و بنادر جنوب وارد بازار می‌شود. متأسفانه نظارت در این زمینه کافی نیست و اقدام راهگشایی در نهادهای نظارتی صورت نگرفته است.